2018 yılı oyun severlerin yüzünü güldüren yıllardan birisiydi hasebiyle Neden çok sevdim serimiz için de Kadıköy Escort bol bol gereç içerdiğini söyleyebiliriz Benim için bu kümede yer alabilecek bir oyun da Detroit Become Human Olağanda o denli çok övgüyle karşılanan bir oyun olmadığının farkındayım Quantic Dream oyunları Ataşehir Escort içerisinde en güzel oyun olup olmadığı da tartışma konusu Fakat benim için çok hoş bir deneyimdi
Oyunlar farklı biçimlerde tesirler bizleri kimi vakit oynanışı kimi vakit kıssasıyla bizi kendilerine çekerler Maltepe Escort Bazen akışa kaptırmak gerekir bazen de soluklanıp anlattığı öyküye kulak vermek Detroit Become Human bana nazaran tam da bu hikayesine kulak verilecek oyunlar kümesine giren oyunlardan birisiydi
Ben de o vakit bu fikirlerimi neden siz Oyungezerler le de paylaşmayayım ki dedim ve Neden Çok Sevdim serimizde bugün Detroit Become Human ı konuk etmeye karar verdim
İnsan olmanın manası nedir
Biliyorum bu soru cevaplaması hiç de kolay bir soru değil epey derin bir felsefi tartışmanın kapısını aralayabilecek bir soru Burada böylesi bir mevzuyu aydınlatmaya çalışmak üzere boş bir eforun içerisine girecek değilim Bu soruyu sorma nedenim bana kalırsa Detroit in tam da bu soruyu sormamıza ve insan olmaya dair fikirlerimizi gözden geçirmemize vesile olan bir oyun olması Aslında ismiyle da bir manada buna işaret ediyordu
Detroit in sorduğu tek soru da bu değildi alışılmış bununla irtibatlı birçok soru da barındırıyor içinde Bu sorular insanlık tarihinin kıymetli soru n larından bir kısmını da içeriyordu
Detroit bir yandan gelecekte karşı karşıya kalacağımız bir tabloyu anlatırken öte yandan geçmişi de tekrar gözden geçirmemize sonra da dönüp günümüzdeki tabloyu sorgulamamıza imkân veriyordu
Örneğin neredeyse hayalet kente dönmüş Detroit i geleceğin parlayan yıldızı haline getiren androidlerin gelişi Amerika nın göçmenlerle büyümesini çağrıştırmıyor mu sizce de Androidlere karşı takınılan tavrın Afro Amerikalılara yahut Hispaniklere ya da genel manada farklı olana karşı takınılan tavırdan bir farkı var mı Haklar Yürüyüşü toplumsal hareketler ve sokak olayları canlının nasıl tanımlanacağı yahut androidlerin şuur sahibi bir varlık olarak nitelendirilip nitelendirilemeyeceği sorunu öteki ile kurulacak ilgide eşit siz lik üzere mevzuları ele almış ve bizim de gündemimize taşımamış mıydı Detroit İşte bunlar üzere birçok ayrıntı bu oyunu çok sevdiğim oyunlar ortasına yazdırmıştı
Şimdi dilerseniz bu ayrıntılardan kimilerini sizlerle de paylaşayım
Dünü ve bugünüyle
Detroit Become Human ın alt metninde çok çeşitli iletiler yer aldığını söylemek mümkün Bu iletileri verirken kullandığı araçlardan birisi de kıssanın geçtiği yerin seçimi diyebiliriz Haliyle benim için güzel ayrıntılardan birisi de bu olmuştu münasebetiyle birinci olarak Detroit ten kısaca bahsederek başlamak yerinde olur diye düşünüyorum
Detroit 1701 de Fransızlar tarafından kurulan bir kent Bir boğaz üzerinde şurası olmasının da getirdiği avantajla ticaret için epeyce elverişli bir yerleşim ünitesi 1850 lerle birlikte başlayan kentin endüstriyel gelişimi takip eden 100 yıllık müddette göçmenler için bir cazibe merkezi haline gelmesini sağlıyor
Detroit çeşitli sanayi kollarında gelişmiş ve bir yandan da nakliye üssü niteliğine sahipken yıldızının temel parladığı nokta otomotiv endüstrinde ön plana çıkışı oluyor ki kent için kullanılan takma isim de buradan geliyor Motor City Henry Ford un araba üretiminde sağladığı atılımla Detroit 1920 de dünyanın en önde gelen sanayi merkezlerinden birisi haline gelirken ABD nin de 4 büyük kenti oluyor Ancak bu kıssa 20 Yüzyılın son çeyreğinden itibaren çok daha farklı bir hal almaya başlıyor Vakit içerisinde kent altın çağını geride bırakırken işsizlik yükseliyor nüfus azalıyor cürmün kol gezdiği bir yer haline geliyor
İşte bu oyunun da Detroit in bu tarihi mirasını hoş bir biçimde ele aldığını düşünüyorum Teknolojik gelişimde yesyeni bir safhaya geçilmiş androidler hayatın çabucak her alanında yer alır hale gelmiş ve Detroit de tıpkı otomotiv endüstrinin yükseliş devrinde olduğu üzere android üretiminin bir merkezi olarak tekrar o parlak devirlerine geri dönmüş durumda
Detroit tarihine ait kıymetli ayrıntılardan birisi de kentin erken periyotlardaki gelişiminde köleliğin de değerli bir rol oynamış olması Buyurun oyunumuzla Detroit tarihi ortasında irtibat kurabilecek bir ayrıntı daha Tabiatı gereği androidler insanlara hizmet için üretiliyorlar ve haliyle de bir nevi Detroit in yeni köleleri olarak değerlendirilebilirler Detroit te çabucak her işte androidler vazife alıyor ve kentin atılımında kıymetli bir rol üstlendiklerini söylemek mümkün Hatta cürümle çaba konusunda da androidlerden takviye alınıyor kahramanlarımızdan Connor bir polis dedektifi mesela
Martin Luther King denildiğinde herhalde pek çok kişinin aklına o meşhur I have a dream konuşması gelecektir Bundan birkaç ay öncesindeyse bu konuşmanın öncülünü Detroit te yapmıştı Münasebetiyle 1960 ların Sivil Haklar Hareketi için de kıymetli bir kentti Detroit Ve işte oyunun bence en can alıcı noktalarından birisi de bence tam olarak bu noktada gizli Oyunda androidler kendilerine uygulanan şiddetin son bulması ve toplumun bir modülü olduklarının kabul edilmesi için tam da buna emsal bir hareket içerisine giriyor örgütleniyor direnişe geçiyorlar Siyahi aktivistlerin o meşhur yürüyüşlerinin Selma Yürüyüşleri yahut Selma Montgomery Yürüyüşleri bir benzerinin androidlerimiz tarafından yapıldığını hatta yürüyüşün finalinde kahramanlarımızdan Markus un M L King i hatırlatan bir konuşmaya imza attığını görüyoruz We are alive And now we re free diyerek noktalıyor konuşmasını bence çok başarılı bir gönderme Gönderme demişken oyunda bize yol arkadaşlığı yapan androidlerden birisinin ismi da Luther idi ismini nereden aldığını varsayım etmek sıkıntı olmasa gerek
Androidlerin bir nevi kutsal toprakları kurtuluşa erecekleri yer olan Jericho da oyunda gönderme yapılan bir öbür kent Eriha ya da Yeriho Musevilerin Kenan ülkesini almak için giriştikleri uğraşta birinci fethettikleri kent Bir manada androidler de Jericho dan bu türlü bir hareketi başlatmaya çalışmıyorlar mı Fakat gönderme yalnızca bununla da ilgili değil ABD de siyahilerin özgürlük çabasında de Eriha ismi kıymetli bir semboldü
İnsan olmanın manası üzerine
Bunca satır boyunca oyunun yalnızca bir istikametine belirli başlı birkaç noktaya değinmiş oldum Halbuki daha söylenebilecek o kadar çok şey var ki hangi birinden kelam edeceğimi bilemiyorum Aile içi şiddete de değiniyor kıskançlık ve şiddet sarmalına da Yozlaşmadan da bahsediyor sömürüden de Baskıcı idarelere de göndermeler içeriyor felsefi hususlara da Art planda radyo yahut televizyonda paylaşılan bir haber yolda giderken gözünüze ilişiverecek bir pano bir sehpanın üzerindeki mecmualar bir kütüphanedeki kitaplar karakterlerinizin kentin öteki sakinleriyle sohbetleri yahut kulak konuğu oldukları konuşmalar androidler ile beşerler yahut androidlerin kendi ortalarındaki alakalar vs her birisinde çeşit çeşit ileti gizli Bunları arayıp keşfetmek bizlere düşüyor
Mesela Markus un efendisi Carl ile münasebetlerine bakalım Ünlü ressam Carl Manfred in olağanda hizmetçisi ve bakıcısı olan android Markus u evladı üzere sahiplenmesi ona yol göstermesi sanatçı kişiliğine ve zekasına hürmet duyup onu desteklemesi İşin içine bir de Carl ile oğlu ortasındaki bağlantıyı dahil edip bir kıyaslama yaptığımızda çok daha farklı bir noktaya varıyordu bu durum
Carl ın çabucak her cümlesinde Markus a olduğu kadar bizlere de bildiriler vardı Kimsenin sana kim olman gerektiğini söylemesine müsaade etme Cevabı olmayan sorular sormak insan tabiatının bir modülüdür Markus Keats aşıktı Bir insanı aşk kadar çaresiz hissettirebilen öteki bir şey yoktur İnsanlar da birbirlerini anlamıyorlar Hayat hisler olmasaydı yaşamaya değmezdi ve çok daha fazlası Bu ve gibisi cümleler oyuna daha fazla kulak vermeme kendim için daha fazla ileti çıkarmama vesile olmuştu
Markus un kütüphaneden seçtiği yazarlar kitaplar Plato Republic Shakespeare Macbeth John Keats Odes dahi birer alt metinle yüklüydü Yahut piyano başına oturduğunda çalabileceği parçalar Ya da fotoğraf çizerken yaptığı tercihler Yalnızca bunlar üzerine bile yazılabilecek onlarca şey var ki
Oyundaki karakterlerimizden Kara ya bakalım bir de Bir ebeveyn olmanın ne demek olduğunu ebeveyn olabilmenin gereklerini çok hoş bir formda ortaya koymuyor muydu sizce de Alice e beslediği şartsız sevgi onu korumak için verdiği gayret onun için göze aldığı fedakarlıklar her şeyiyle tam bir ebeveyn figürü haline gelmişti benim için Kara Ve bu da aile olmanın kan bağından öte bir manası olduğunu hatırlatıyordu bence
Oyundaki öbür karakterimiz Connor ile ilgili olarak da paragraflar boyunca yazabilirim ama yazmayacağım merak etmeyin Sorgusuz sualsiz bir formda vazifeye bağlılık ile gerçekleri sorgulama ortasında gidip gelen halleri sapma yahut suç tarifine ait sorgulamaya kapı aralayan ayrıntılar sunuyordu bizlere Hakikat yahut yanlış olanı belirleyen neydi Haklı yahut haksızı kim ayırt ediyordu Bunlar üzere birçok soru gelebilir sizin de aklınıza şayet Connor ın yaşadıklarına biraz daha yakından bakar ve onun içindeki çatışmaya ortak olursanız
Bana kalırsa mantık ile hisler ortasındaki çatışmayı çok hoş bir formda resmeden bir karakterdi Connor Bu istikametiyle de insan olmanın tabiatına ait kıymetli bir referans teşkil ediyordu bence
Bir masal anlat bana Detroit
Oyunun teknik kısmından da bahsetmeden geçmeyeyim Detroit bence görsel taraftan pek başarılı bir oyundu esasen kahramanlarımızdan Kara birinci olarak bir teknoloji demosu olarak karşımıza çıkmıştı sonrasında o demo serpilip büyüdü ve Ray Kurzweil’in The Singularity Is Near isimli kitabından esinlenen bir oyun haline geliverdi
Kurzweil den kelam etmişken burada bir parantez açıp bir noktayı belirtmekte yarar var oyun bir manada tekillik gerçekleştiğinde yaşanabilecekler üzerine bir deneme olarak görülebilir Zati akıllara getirdiği pek çok sorunun kaynağı da bu Böylesine bir teknolojik atılım sağlandığı takdirde nasıl bir toplumsal dönüşüm yaşanacak Androidler şuurlu hayat formları olarak kıymetlendirilebilir mi Androidlere ne üzere haklar verilebilir onlar için de vatandaşlık haklarından bahsedilebilir mi Örneğin ebeveyn olarak kabul edilebilirler mi Oy hakları olabilir mi En azından kendileriyle ilgili kararlara ortak olabilirler mi Bunlar üzere birçok soruyu akıllara getiriyordu Detroit
Bir defa daha oyunun teknik kısmına dönecek olursak oyundaki 3 ana karakterimizle ilgili bir teknik ayrıntısı da paylaşmış olayım Oyunun imaj direktörü Aymeric Montouchet Kara için sığ alan derinliğine sahip kalın grenli ve uzun lens Connor için mavi bir renk paleti ile küçük sıkı gren Markus için turuncu ve beyaz renkler kullanmış yani karakterlerimizin her birisinin oyunda resmedilişi farklıydı bu teknik tercihler de oyun içerisindeki rolleriyle örtüşecek halde yapılmıştı
Quantic Dream in oyunları genel olarak etkileşime geçtiğimiz ve öykü akışını denetim ettiğimiz sinemalar olarak kıymetlendirilir Haliyle Detroit için de birebir durum geçerli Ancak bu mevzuda eli çok güçlü bir oyun olmuştu Detroit tercih ağacı o kadar dallanıp budaklanıyordu ki bir oynayışla oburu ortasında çok büyük farklılıklar kelam konusu olabiliyordu Başlangıçta 2 000 sayfanın üzerinde senaryo metni yazılan oyunun sonunda farklı tercihlerin yol açtığı alternatif akışlarla ilgili diyagramlar 5 000 sayfayı geçmiş durumda Herhalde bu tablo bile tek başına gereğince açıklayıcı olacaktır
Bu tarafıyla bence kıssa sunumu açısından da uygun bir notu hak ediyor Detroit Oyunda aldığınız bir kararın sonraki etapta bir biçimde karşınıza çıktığı örneklerin sayısı hiç de azımsanmayacak derecedeydi Sizin de kararlarınızdan ötürü pişmanlık duyduğunuz anlar olmadı mı keşke şöyle yapsaydım demediniz mi O tercih ağacına bakıp şu yoldan değil de buradan gitseydim nasıl olurdu diye düşünüp tekrar oynamadınız mı Oyunun finalini değiştirmeyecek olsa bile öykünün bir noktasında karşılaştığınız bir karakterin hayatında değişikliğe yol açan bir karar aldığınızı fark etmediniz mi bunu görüp de kararı değiştirmeyi düşündüğünüz anlar olmadı mı
Benim için bu anlar yalnızca oyunu tekrar tekrar oynamanın bir münasebeti olmaktan öteye geçmeyi de başardı sevgili Oyungezerler Hayatta aldığımız her bir kararın bizleri apayrı patikalara yönelttiğini bir defa daha hatırıma getirdi ve aldığım kararların sonuçlarıyla yüzleşmem gerektiğini bir sefer daha gösterdi bana Bazen bizler için sıradan gelen şeylerin diğerlerinin hayatında ne kadar kıymetli olabileceğini ne kadar farklı manalar içerebileceğini de bir kere daha düşünmeme vesile oldu Her bir insanın biricikliği üzerine daha fazla baş yormam gerektiğini hatırladım
Bunlar ve daha burada yazamadığım birçok ayrıntısıyla Detroit Become Human benim için çok kıymetli oyun deneyimleri ortasına ismini yazdırdı
